ERATS onderzoek: optimaal herstel na een longkankeroperatie

Drs. Erik von Meyenfeldt werkt als longchirurg in het Albert Schweitzer ziekenhuis in de regio Zuid-Holland-Zuid. Hij verricht longoperaties bij mensen met longkanker. Hierbij houdt hij zich bezig met welke zorg nodig is voor een optimaal herstel na een longoperatie. Dit wordt het ERATS onderzoek genoemd. Wij stelden hem een aantal vragen over dit onderzoek.

Drs. Erik von Meyenfeldt

Hoeveel mensen worden er per jaar aan longkanker geopereerd in Nederland?
Erik: “In Nederland worden meer dan 2200 mensen geopereerd aan longkanker.”

Wat houdt het ERATS Trial of onderzoek in?
“ERATS staat voor Enhanced Recovery After Thoracic Surgery of optimaal herstel na een borstkas operatie. Met de ERATS Trial onderzoeken we een manier om patiënten die een longoperatie krijgen steeds de optimale zorg te geven die nodig is. Iedere keer weer. We weten dat die zorg is opgebouwd uit allemaal kleine onderdelen die allemaal met elkaar te maken hebben. Met het ERATS protocol willen we al die onderdelen naadloos op elkaar laten aansluiten.”

Waarom is het ERATS onderzoek opgezet?
“Binnen Nederland zijn er grote verschillen tussen ziekenhuizen in de manier waarop patiënten worden voorbereid op een longoperatie. En hoe de zorg in het ziekenhuis rondom zo’n operatie is geregeld. Hier zijn we met een landelijk enquêteonderzoek achter gekomen. Wij denken dat die variatie in zorg verantwoordelijk is voor de variatie in uitkomsten, zoals opnameduur, die we in database onderzoek hebben gevonden. In het Albert Schweitzer ziekenhuis zijn we in 2015 begonnen met het ontwikkelen van ons eigen ERATS protocol. Toen er in 2019 een eerste internationale richtlijn voor optimaal herstel rond longoperaties werd gepubliceerd wilden we die met onze eigen ervaring combineren en onderzoeken in Nederland. Met de vraag: zorgt het invoeren van het ERATS protocol voor betere uitkomsten rondom longoperaties?”

Wat gaat er anders dan normaal bij een longkankeroperatie?
“Bij een longoperatie betekent het vooral dat patiënten en hun naasten uitgebreid worden voorgelicht. En in detail weten wat er rondom de operatie gaat gebeuren. Doordat het een heel duidelijk protocol is, hebben alle zorgverleners rondom een patiënt op elk moment hetzelfde verhaal. Hierdoor blijft het eenduidig en duidelijk voor patiënten en hun naasten. Zo vertellen we bijvoorbeeld dat mensen al op de dag van hun longoperatie uit bed en op hun stoel geholpen worden. Dit is dan geen verrassing meer.

Verder zijn het allemaal medisch technische afspraken die zorgen dat mensen zo min mogelijk uit hun evenwicht worden gehaald. Bijvoorbeeld door zo veel mogelijk kijkoperaties te doen en te zorgen dat mensen niet afkoelen tijdens een operatie. En door goede pijnstilling te geven zodat mensen minder lang aan allerlei slangen vastliggen. Door vast te leggen hoe goed we ons aan het ERATS protocol houden en te kijken welk effect dit heeft op het herstel van mensen, kunnen we iedere keer weer beter worden.”

Wat verwacht je van het ERATS onderzoek?
“Wij verwachten dat de optelsom van al deze zorgonderdelen een sneller herstel oplevert met minder kans op complicaties en heropnames met een betere ervaring voor patiënten. Voor de duidelijkheid: het gaat erom dat mensen zich zo snel mogelijk weer goed voelen na een operatie en met een veilig gevoel naar huis kunnen. Een sneller ontslag is geen doel op zich maar, waar mogelijk, een bonus van goede zorg!”

Welke ziekenhuizen doen mee aan het onderzoek?
Erik: “Het onderzoek wordt gecoördineerd vanuit het Albert Schweitzer ziekenhuis, in samenwerking met Noordwest Ziekenhuisgroep en het Amsterdam UMC. In november zijn we begonnen in het St Jansdal Ziekenhuis in Harderwijk. Veder zijn Medisch Centrum Leeuwarden, HagaZiekenhuis in Den Haag, Amsterdam UMC, Erasmus MC in Rotterdam en Rijnstate ziekenhuis in Arnhem in voorbereiding om eind 2020/ begin 2021 te gaan starten. Nog enkele andere ziekenhuizen onderzoeken de mogelijkheid om mee te doen.”

Het team van het Albert Schweitzer ziekenhuis

Hoe willen jullie bereiken dat alle ziekenhuizen in Nederland volgens deze werkwijze gaan werken?
“Naast het onderzoek naar de effectiviteit van het protocol zelf, onderzoeken we ook hoe we het ERATS protocol in moeten voeren. Het invoeren en vervolgens volhouden van een dergelijk protocol, waarin veel verschillende zorgverleners samenwerken, is een complex proces. Hoe beter we dat proces begrijpen, hoe beter we andere ziekenhuizen kunnen helpen om ook met ERATS te werken. Een belangrijk onderdeel is natuurlijk dat we met dit onderzoek laten zien dat ERATS inderdaad de positieve invloed heeft op het herstel en de ervaring van patiënten.”