Lees verder
Longarts Frank Borm en longpatholoog Danielle Cohen zijn beiden werkzaam in het Leids Universitair Medisch Centrum en werken intensief samen bij de behandeling van patiënten met longkanker. In hun schaarse vrije tijd hebben ze zich ingezet voor de ontwikkeling van een lespakket om kinderen bewust te maken van de gevaren van de e-sigaret, ook wel vape genoemd.
Danielle ziet als patholoog dagelijks onder de microscoop de cellen die longkanker veroorzaken. In de meeste gevallen zijn deze cellen kwaadaardig geworden door de effecten van roken. Frank behandelt als longarts de patiënten met longkanker. Samen doen ze ook onderzoek naar longkanker.
"We hebben een beurs gekregen voor een technisch ingewikkeld onderzoek naar tumor-DNA uit longspoelingen bij patiënten met longkanker. Hiermee hopen we de diagnostiek van longkanker gemakkelijker en minder invasief te maken.
"Omdat ons onderzoek waarschijnlijk een nieuwe test oplevert, die de behandeling van longkanker nog complexer (en duurder) maakt, wilden we ook aandacht vragen voor preventie: voorkomen dat mensen patiënt worden is beter dan genezen. Daarom hebben we een deel van onze onderzoeksbeurs besteed aan de ontwikkeling van een lespakket
om scholieren bewust te maken van de gevaren van de e-sigaret."
"Wij maken ons ernstig zorgen om de gezondheid van vapende kinderen."
Danielle en Frank wilden niet langer toekijken en afwachten tot nog meer kinderen verslaafd raken aan de e-sigaret. Vapen is door de grote hoeveelheid nicotine extreem verslavend en beïnvloedt direct de hersenontwikkeling van jongeren. Dit is onomkeerbaar. Jongeren met een nicotineverslaving door vapen krijgen last van stress, angst en paniek, en concentratiestoornissen. En natuurlijk vrezen wij de gevolgen op lange termijn: er zijn sterke aanwijzingen dat de kankerverwekkende stoffen in e-sigaretten uiteindelijk ook tot longkanker zullen leiden.
Dankzij hun inspanningen werd het gratis lespakket dat zij ontwikkelden meer dan 3000 keer gedownload, en nemen nu 350 artsen deel aan een landelijk preventieprogramma. Hierbij worden scholieren in de klas opgezocht om ze bewust te maken van de risico's van de e-sigaret. "Deze massale bereidheid van leraren en artsen om mee te doen laat zien hoe ernstig en urgent het probleem is."
"Het stigma van longkankerpatiënten die hebben gerookt is onterecht."
Frank merkt dat zijn patiënten met longkanker zich vaak schamen omdat ze hebben gerookt. "Ik zie in mijn praktijk veel patiënten met longkanker die hebben gerookt en nu last hebben van het stigma. Ze hebben vaak het gevoel het zichzelf aangedaan te hebben, en dat komt ook door de manier waarop de maatschappij naar longkanker kijkt", zegt Frank. "Het is je eigen schuld, had je maar niet moeten roken", vinden sommige mensen. "Maar de beïnvloeding van de tabaksindustrie is zo sluw dat je daar op je 13e geen weerstand aan kunt bieden. En verslaving is geen vrije keuze. Rokers die nu longkanker hebben zijn in heel groot deel van de gevallen als tiener verslaafd gemaakt. Het is ongelooflijk verdrietig dat patiënten deze last met zich meedragen, naast de verwoestende ziekte die longkanker vaak al is. Het kan niet vaak genoeg gezegd worden: patiënten met longkanker door roken zijn in alle opzichten slachtoffer van de tabaksindustrie en verdienen alle mogelijke steun en compassie, van ons en van de maatschappij."
Interview met Dr. Frank Borm, longarts, en Dr. Danielle Cohen, patholoog
1 op de 5 jongeren heeft het afgelopen jaar gevaped
Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 5 jongeren het afgelopen jaar heeft gevaped. Leraren zien dat dit aantal in sommige klassen nog vele malen hoger ligt. Er wordt stiekem gevaped op het toilet of zelfs in de klas, en dat terwijl e-sigaretten niet aan minderjarigen mogen worden verkocht. Volgens het Trimbos Instituut is vapen vaak een opstap naar het roken van sigaretten.
Een e-sigaret of vape is een klein apparaatje dat een olie verhit. De damp die vrijkomt adem je in. Die verhitte vloeistof bevat hoge hoeveelheden nicotine en smaakstoffen. In de meer dan 30 chemicaliën die je kunt terugvinden in de vloeistof, zitten ook kankerverwekkende stoffen.
"De vape is precies zo ontworpen dat hij aantrekkelijk is voor de jeugd. De kleur, de smaak, de glitters, de lampjes: de jeugd is het doelwit van de tabaksindustrie", zegt Frank. "Het is bedoeld om de jeugd opnieuw verslaafd te maken aan nicotine en daarmee weer rokende klanten voor het leven te hebben. En tieners zijn heel kwetsbaar voor het ontwikkelen van nicotineverslaving, omdat het gedeelte van de hersenen dat lange termijn gevolgen kan overzien nog in ontwikkeling is."
"Veel jongeren zien vapen als onschuldig, maar dat is het zeker niet."
"Er wordt door de tabaksindustrie bewust veel misinformatie verspreid. Daarom hebben nog altijd veel jongeren (maar ook volwassenen) het idee dat vapen onschuldig is", zegt Danielle. "Wat ze vaak niet weten, is dat er in één vape net zoveel nicotine zit als in een tot twee pakjes sigaretten."
Volgens Frank worden jongeren door de tabaksindustrie gezien als de 'vervangers' van oudere rokers. "Dat moet doorbroken worden. We willen dat jongeren zich bewust worden dat ze slachtoffer zijn van een dodelijke en sluwe industrie. We willen hen leren over de harde feiten over vapen, zodat ze straks sterk genoeg staan om nee te zeggen."
Daarom hebben Danielle en Frank het lespakket ontwikkeld: "Vapen. Jouw keuze." Dit gratis lespakket is inmiddels al duizenden keren gedownload, en een gastles van een arts is inmiddels al door ruim 360 basis- en middelbare scholen aangevraagd.
"De beste manier om longkanker te voorkomen, is preventie. Het zou eigenlijk niet nodig moeten zijn dat artsen en leraren nu samen deze preventietaak oppakken. Wij vinden dat we niet kunnen blijven toekijken en afwachten. Maar hier is natuurlijk een serieuze overheidstaak blijven liggen... Daarom dragen wij deze maand de witte sjaal."
Deze campagne wordt financieel ondersteund door AstraZeneca, Bristol Meyers Squibb, Janssen, MSD en Roche.
Foto's door Rob ter Bekke, interview door Axel Heilijgers